16 stycznia 2024 16:07 | Aktualności

Wycieczka w głąb historii

Wójt Gminy Rząśnik zaprasza na wystawę artefaktów (hol Urzędu Gminy w Rząśniku), które zostały odnalezione na terenie Rząśnika (pole pomiędzy cmentarzem a szkołą). Poszukiwania prowadzone były w 2023r. przez Stowarzyszenie Kulturalne "Wspólna Przyszłośc"  wspólnie ze Stowarzyszeniem Historycznym "PASJA" oraz Polską Grupą Odkrywców Historii.

Wystawa dotyczy również map historycznych dotyczących uwłaszczenia chłopów wsi Dąbrowa - wprowadzonego ukazem carskim z 2 marca 1864 r.

Wszystko zaczęło się od znalezienia mapy z 1915 roku, na której zaznaczony był młyn wiatrowy, działający w Rząśniku na przełomie XIX i XX wieku. Dziś w miejscu, w którym stał, nie ma po nim śladu, istniało jednak przypuszczenie, że ziemia kryje ślady obiektu. Zlokalizowanie tego miejsca i zbadanie terenu gmina powierzyła Stowarzyszeniu „Wspólna Przyszłość”.

Pierwsze prace rozpoczęły się pod koniec 2022 roku, po uzyskaniu niezbędnych pozwoleń były kon­tynuowane wiosną 2023 roku. Dzięki lekturze fa­chowej literatury oraz nowoczesnym technologiom udało się z dość dużą dokładnością określić miej­sca, drogi i obiekty, które były celem badań i ustalić prawdopodobną lokalizację wiatraka. Nie był to je­dyny sukces badawczy – nieoczekiwanie na miejscu znaleziono wiele cennych historycznie przedmiotów, mówiących wiele o historii tych ziem m.in.: monety z czasów Potopu Szwedzkiego, Szeląg Karol X Gustaw z 1655 roku, monety z okresu Królestwa Polskiego, austriackie, pruskie i rosyjskie z XVIII, XIX i począt­ku XX wieku, kule muszkietowe oraz guzik pułkowy rosyjski, pochodzące z wojen napoleońskich, ogrom­ną ilość kul szrapnelowych, zapalników oraz elemen­tów szklanek szrapnelowych łuski pocisków z kara­binów systemu Mauser i Mosin. Bardzo ciekawym znaleziskiem jest polski orzełek do czapki wojskowej WZ 28, wykopano również guzik od wojskowego munduru wojskowy i wieczko od wojskowego mydła do golenia z okresu II wojny światowej. Do jednego z cenniejszych historycznych skarbów zaliczyć można, wykonaną z brązu ze złoconymi elementami, ozdo­bę na pas (nabijkę), zdobioną motywami roślinny­mi, charakterystycznymi dla Wikingów lub Rusinów. Archeolodzy określili czas, w którym powstał przed­miot, jako wczesne średniowiecze (IX-X wiek). Ba­dania pokazały, że historia Rząśnika jest niezwykle bogata i nadal czeka na jej zgłębienie.

Dziękujemy wszystkim osobom dotychczas zaan­gażowanym w poszukiwania, a mianowicie: Arturo­wi Gałązce – Prezesowi Zarządu Stowarzyszenia kul­turalnego ,,Wspólna Przyszłość”, Członkom Stowa­rzyszeń Historycznych „Pasja” oraz „Polska Grupa Odkrywców Historii”, za ich bezinteresowną pomoc w poszukiwaniach, Pani archeolog Joannie Celejew­skiej z ostrołęckiego oddziału MWKZ, za wspar­cie merytoryczne i cenne wskazówki. Dziękujemy również Dawidowi Olesiukowi za wielkie wsparcie techniczne naszego projektu i pomoc w identyfikacji przedmiotów, a także Łukaszowi Szymańskiemu za świetny film dokumentujący nasze działania.

MAPY

Uwłaszczenie chłopów na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego umożliwiał ukaz carski z 2 marca 1864 r. Uwłaszczano rodziny chłopskie użytkujące ziemię oraz nadano grunty bezrolnym chłopom. Przy nadaniach sporządzano urzędowe dokumenty rosyjskie w celu dokonania uwłaszczenia, uzupełniano je mapami - umieszczano na nich imiona i nazwiska osób uwłaszczonych oraz areał. Tabele nadawcze informowały o ilości gospodarstw

rolnych, ich areale i właścicielach. Użyto mórg i prętów jako jednostek powierzchni.

W tabelach lub innych dokumentach dotyczących uwłaszczenia znajdowały się również grunty o ogólnym przeznaczeniu np. wspólnie użytkowane pastwiska czy wygony - drogi prowadzące do pastwisk.

Ukaz o uwłaszczeniu włościan w Królestwie Polskim z dnia 2 marca 1864 r. wydany przez cara Aleksandra II Romanowa był trescią zbieżny z zasadami  gwarantowanymi w manifeście Tymczasowego Rządu Narodowego Powstania Styczniowego. Miał na celu odciągnięcia ludności wiejskiej od powstania.

         Zachowane w Dąbrowie mapy gruntów są świadectwem przeszłości tej miejscowości, przekazywane na mocy tradycji przez sołtysów  i stoją na straży świętej własności ziemi. Późniejsze wpisy na mapach i odciski pieczęci urzędowych nadają wsi wyższą rangę, wzmacniają i kontynują  przywiązanie społeczności wiejskiej do ziemi i tradycji.

Zdjęcia:

Załączniki:

MAPA[343.73 KB]